Osoby poszkodowane w wyniku wypadków komunikacyjnych, które otrzymały odszkodowanie lub zadośćuczynienie powinny zdawać sobie sprawę z konsekwencji podatkowych powstałych na tle roszczeń skierowanych do ubezpieczyciela.
W każdym przypadku, kiedy otrzymujemy kwoty pieniężne o charakterze odszkodowawczym, należy sprawdzić, czy korzystają one ze zwolnienia podatkowego. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych każdy dochód (przychód) jest co do zasady opodatkowany. Kwota odszkodowania lub zadośćuczynienia nie jest dochodem a jedynie rekompensatą wyrównującą szkodę zaś same odsetki stanowią dochód.
Kierując wniosek do zakładu ubezpieczeniowego możemy rościć o:
- zadośćuczynienie,
- odszkodowanie,
- rentę i oczywiście,
- odsetki.
Przeanalizujmy kolejno wymienione elementy – zadośćuczynienie i odszkodowanie. W ustawie znajdujemy wyłączenia, które mówią o tym, że zadośćuczynienie i odszkodowanie zwolnione są od podatku. Zwolnieniu spod opodatkowania podlegają także odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.
Podsumowując – otrzymane odszkodowania oraz inne świadczenia z tytułu ubezpieczeń osobowych lub majątkowych (również w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego), niezależnie od tego, czy zostały przyznane na podstawie uznania ubezpieczyciela, ugody pozasądowej lub sądowej, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odsetki
Otrzymane odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego (np. wypłacone przez ubezpieczyciela odsetki z tytułu nie wypłacenia odszkodowania w terminie przewidzianym przepisami prawa) są przychodem opodatkowanym na ogólnych zasadach, albo zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do podatników tego ryczałtu, które należy wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody”. Czyli odsetki od odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia od podatku, bo po prostu nie są odszkodowaniem w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. Takie stanowisko zajął np. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 stycznia 2007 r., sygn. akt II FSK 36/06.
Z drugiej strony w najnowszym orzecznictwie, tj. w wyroku Najwyższego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12), zostało wskazane, że: „(…) odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną – a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób”.
W związku z powyższym, z uwagi na występujące rozbieżności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, rekomendujemy, aby każdy poszkodowany i ubezpieczony sam indywidualnie rozstrzygnął sporną kwestię czy otrzymane odsetki za zwłokę w wypłacie kwoty odszkodowania lub świadczenia są przychodem opodatkowanym, które należy wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody”, czy też jednak podlegają zwolnieniu tak jak wypłacone odszkodowanie, a w związku z tym nie ma konieczności wykazywania ich w zeznaniu rocznym.
Pamiętajmy, że każdy przypadek jest inny. Zawsze warto przeanalizować szczegóły sprawy. W przypadku wątpliwości osoby Poszkodowane mogą wystąpić do właściwego urzędu skarbowego z wnioskiem o interpretację indywidualną.